هدیه دادن در زمان قاجار + کادو ولنتاین ناصرالدین شاه

میدونستی ناصرالدین شاه کادو ولنتاین داده بود و هدیه دادن در زمان قاجار رسم بوده؟ میدونستی با این کادو چه اتفاقی توی حرمسرای این شاه افتاد.

کادو و هدیه دادن و گرفتن رسم دیرینه‌ای در تاریخ ایران بوده.

روی دیوارهای تخت جمشید تصاویر مردم شهرهای مختلف رو میشه دید که با هدف نشون دادن ارادت برای شاه هدیه آوردن.

صفحه‌های کتاب تاریخ پر از همین هدیه دادن‌ها و گرفتن‌ها است.

مردم به سلطان هدیه می‌دادند، سلطان به آدمای زیردستش هدیه می‌داد و این داستان ادامه پیدا می‌کرد.

اما در دوران قاجار این رسم هدیه و پیشکش به اوج خودش رسید.

تا جایی که ناصرالدین شاه تصمیم گرفت به انیس الدوله کادوی ولنتاین بده.

امروز در بلاگ بیتوگیفت رسم هدیه دادن در دوران قاجار رو بررسی می‌کنم و بهتون میگم ناصرالدین شاه چطوری دلبری می‌کرد!

قبل از آغا محمدخان قاجار، پادشاهان ایرانی بیشتر در مناسبت‌ها هدیه می‌گرفتند.

البته منظورم روز تولدشون نیست، اصلا جشن تولد که اون موقع مد نبود!

یه مناسبت‌هایی مثل سلام نوروزی، موقع برگشت از میدان جنگ یا مثلا عروسی و اینا.

معمولا سفیرهای کشورهای خارجی بیشتر به هدیه دادن به دربار علاقه داشتن که دو تا دلیل داشته.

یکی اینکه سفرشون به همراه همه آپشن‌های دیگه‌ای که توی ایران می‌گرفتن، رایگان بود. با دادن هدیه می‌خواستن خیلی نمک‌گیر نشن.

دلیل دوم هدیه دادن هم بیشتر جلب توجه و البته مقداری پاچه‌خواری بود.

رسم هدیه دادن در زمان قاجار

تو این دوران، هدیه‌ها یه جوری زوری شد.

یعنی از تو به زور هم شده یه چیزی می‌گرفتن و اسم هدیه به شاه رو میذاشتن روش.

متأسفانه همین رفتار باعث رواج رشوه هم شد.

مثلا حاکم بوشهر میخواست برکنار نشه، می‌اومد یه ساعت مچی با قاب طلا و برلیان می‌فرستاد برای شاه.

فلان گزمه (مأمور انتظامی که در نقاط مختلف شهر گشت می‌زد) الکی به یکی تو خیابون گیر میداد و طرف رو کتک می‌زد.

بعد برای اینکه براش راپورت (گزارش) ندن، برای حاکم شهر چند عدد ماهی قزل‌آلا می‌فرستاد!

باورتون نمیشه؟ الان سند تاریخی‌شو براتون میذارم:

… فدایـت شـوم چهـار دانـه ماهـی قـزلآال [قزل‌آلا] بسـیار خـوب کـه تـا بـه حـال یقیـن شـاه میـل نفرمـوده اسـت، ارسـال حضـور داشـتم؛ چـون قـزلآالی بـه ایـن خوبـی حـرام اسـت بـر مـن بخـورم [یعنی کوفتم میشه اگه شما نخورین!]. قربـان سـرت شـوم…

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

این دوست‌مون که ماهی هدیه داده، این یادداشت هم روی ماهی‌ها چسبونده، فرستاده.

اما هدیه دادن در زمان قاجار یه مدل دیگه هم داشته که اسمش پیشکش بوده.

پیشکش هدیه‌ای بوده که فقط توسط افراد پایین رتبه به افراد بالا رتبه داده می‌شده.

خیلی فرقی با هدیه نداره ولی خب به هر حال باید با کلمات بازی می‌کردن. نمی‌تونستن توی دفتر ثبت سندهای حسابداری‌شون همش بنویسن فلان مبلغ هدیه، فیسار مبلغ هدیه به خزانه واریز شد.

به هر حال شکی در این نیست که بخشی از درآمد خزانه قاجار از طریق همین هدیه ها به دست می‌اومده.

ضمن اینکه هزینه سفرهای فرنگ ناصرالدین و مظفرالدین شاه هم بالاخره باید تأمین می‌شد.

کادو ولنتاین ناصرالدین شاه

جناب قبله عالم (یکی از هزار تا لقب ناصرالدین شاه) هم از هدیه گرفتن کلی ذوق می‌کرد. البته خیلی اهل پس دادن نبود.

یه بار که ایشون رفته بود اروپا از قضا اونجا روز ولنتاین بود.

ناصرالدین شاه هم دلش پیش انیس‌الدوله بود، به فکر افتاد هدیه دادن افتاد.

البته از اونجایی که خیلی دست و دلباز نبود یک عدد کارت پستال به همراه کپی تصویر یک بلیت تئاتر را برای انیس‌الدوله به ایران فرستاد.

اینم هدیه روز عشاق ناصرالدین شاه بود.

ولی اگه می‌تونست توی زمان سفر کنه و می‌اومد از من مشورت می‌گرفت، بهش می‌گفتم به جای کارت پستال خشک و خالی یه کارت هدیه ارز دیجیتال از بیتوگیفت بگیره.

دست‌کم انیس‌الدوله می‌تونست بره لاله‌زار، یه خرده زالزالک تازه برای خودش بخره!